Moje zainteresowanie teorią informacji sprawia, że książka ta jest bardzo ciekawa. Można spojrzeć na historię ludzkości nie przez pryzmat wojen czy polityki, ale przez ewolucję sposobu, w jaki radzimy sobie z przesyłaniem i przechowywaniem sensu.
Czytając też mam nieodparte wrażenie że książki sprzed 10-20 lat niosą ze sobą dużo więcej treści. Obwiniam za to współczesny rynek wydawniczy (i pewnie czytelnika) często wymusza na autorach pisanie pod “tezy” (tzw “Big Idea books” których mam już zdecydowanie dość), które można streścić w jednym artykule na LinkedIn. Książki takie jak The Information (nad którą Gleick pracował wiele lat) powstawały jeszcze w świecie, gdzie czytelnik miał cierpliwość do wielowątkowych narracji.
Kilka notek:
Abstrakcja tonalna w komunikacji bębnami
Tagi: teoria_informacji językoznawstwo komunikacja Gleick Źródło: James Gleick, The Information (2012).
Treść: Afrykańskie “gadające bębny”nie działają jak kod Morse’a (gdzie sygnał zastępuje literę), lecz jako bezpośrednie odwzorowanie języka naturalnego. System ten opiera się na abstrakcji tonalnej:
- Języki (Afrykańskie) są tonalne - wysokość dźwięku zmienia znaczenie słowa.
- Bębniarz usuwa warstwę fonetyczną (spółgłoski i samogłoski).
- Instrument (zazwyczaj o dwóch tonach) emituje „szkielet” mowy - samą melodię i rytm zdań.
Kluczowa myśl: Informacja może zostać oddzielona od swojego pierwotnego nośnika dźwiękowego (mowy) i przesłana za pomocą czystej modulacji częstotliwości (tonów).
Nadmiarowość (Redundancja) jako korekcja błędów
Tagi: teoria_informacji redundancja Shannon Gleick Źródło: James Gleick, The Information (2012).
Treść: Usunięcie spółgłosek i samogłosek w bębnach afrykańskich drastycznie zwiększa wieloznaczność (szum). Wiele słów ma tę samą strukturę tonalną (np. „liść” i „kura” mogą brzmieć identycznie).
Rozwiązaniem tego problemu jest nadmiarowość (redundancy). Bębniarze nigdy nie używają pojedynczych słów, lecz rozbudowanych fraz opisowych.
- Zamiast: _“Banan”
- Bębnią: “Owoc, który jest zakrzywiony i słodki, ze szczepu bananowca”.
Z perspektywy teorii informacji to klasyczny mechanizm korekcji błędów. Nadmiarowość danych pozwala odbiorcy na jednoznaczną dekodację komunikatu mimo ogromnej utraty informacji na poziomie fonemów.
Kluczowa myśl: Efektywność komunikacji nie zawsze polega na zwięzłości; czasem nadmiar jest niezbędny do zachowania jasności sygnału w kanale o niskiej rozdzielczości.
Kulturowa bariera dekodowania sygnału
Tagi: antropologia historia epistemologia szum Źródło: James Gleick, The Information (2012).
Treść: Europejczycy przez wieki traktowali bębny Afryki jako „hałas” lub prymitywne sygnały alarmowe. Ich błąd poznawczy wynikał z założenia, że pismo (alfabet) jest szczytowym osiągnięciem technologii informacyjnej.
Nie potrafili pojąć, że bębny przesyłają tekst bez liter. Gleick pokazuje tu zderzenie dwóch paradygmatów:
- Zachodni: Informacja jest atomowa (litera/znak).
- Afrykański: Informacja jest holistyczna i kontekstowa (fraza/melodia).
Szybkość transmisji (100 km w godzinę) była dla Europejczyków “magiczną” właściwością dżungli, dopóki nie zrozumieli, że mają do czynienia z siecią przekaźnikową o wysokiej jak na tamte czasy przepustowości.
Kluczowa myśl: To, co dla niewykształconego obserwatora jest szumem, dla świadomego odbiorcy jest precyzyjnym strumieniem danych.